Ni
Jason Pilapil Jacobo
----------o0o---------
Source: https://www.facebook.com/notes/jason-jacobo/nora-cabaltera-villamayor-nuestra-se%C3%B1ora-de-yraga/10152103207871879
---------o0o---------
Mayo nang ibang
orgulyo an puwedeng itagba ki Nora Cabaltera Villamayor gikan Ciudad de Iriga,
Rona de Rinconada, Provincia de Camarines Sur, Region de Ybalon—siya na nagtios
nin pinakamakukulog na lugad nin banwa saladawan asin sa tingog kun dae an Artista
de Nacion. Sintomas nin sarong krisis sa pagpapadalagan kan estetika sa banwa
buda sa nasyon na halat-halat an milagro nin arte an pagkapaot kan saiyang
proklamasyon.
Kategoryang
pankinab-an an estetiko; maski may valor an anomang ensayo nin banwa digdi, an
kasadirihan kaini sa tiempo del mundo dae mapupugolan nin rason de moralidad,
lalo na nin estado na an mailelehislar man sana, korte-moral para sa estetiko.
Mga kritiko kan
kultura kan pagdadayukdok sa katawohan anmga iskolar na nagbisto ki Nora Aunor,
an kansiyonera-aktres, kaiba sinda Cirilo Bautista, maestro-poeta; Francisco
Coching, artista nin komiks; Francisco Feliciano, musikero; Alice Reyes, prima
ballerina asin maestra de baile; buda Jose Ma. Zaragoza, bilang Artista de
Nasyon. Warang kaliga an arte ni Nora, ta radikal ining nakidumamay sa pagmate
nin lambang saro sato na Filipino na dae na madudulagan ang kinaban na
misericordia an pangangaipohan. Posibleng tuyawon kan profesoria an mga
diktador asin mga rebolusyon, pero dae kaini dadapangon an banwa na makusog na
gamot kan marambong na arte nin Nora asin kan saiyang maburak na publiko.
May destrozo man
na dai mapapara sa saiyang magaya-gayang pandokasin mapung-awong tingog, sarong
figura, via negativa, an ipinahihiling asin ipinadadangog niya, kaibahan an
matarom na pagkasabot sa oportunidad nin estetiko laban sa politiko. Sa
sarabatang dalan na ini orog na malalampasan kan sarong demokrasya an
totalitaryanismo. Bako sana an pagkakasangkapan nin estado sa artista an may
gabat digdi. Anoman an paagi kan koronasyon o pagpapababa satrono, an dai
matotoninong na aswang kan parehong diktadura asin rebolusyon, mayong iba kundi
an sentensiya kan mga nakakaaram asin nin mga nakakagiromdom sa divina. Dai
mararaot kan presenteng rehimen an maiitom na edipisyo sa nalilipodan tang
hona-hona kun eternal an pagpapasa-aga-na-sana buda absolutona man nanggad an
pagsayuma ki Nora Aunor na maatangan kan bulawan na haloy nang dapat nasa payo
niya. Istoryang suanoy ini kan sarong banwa na dae na malalakawan an nakadestinong
dalan kan saiyang orog na osipon asin ariwaga, may mga utang na boot man na
masingil, o mayong mayo nang pagpatawad na nawalat sa pusong mauutsanan na. Kun
iaandas si Aunor matapos an kagabsan nin giyera, duman tunay na magagaba an
gabos na monumento nin orag na itinugdok kan diktadura sa ngaran nin kagayonan.
Ipinangaki asin
pinangatamanan an arte ni Aunor sa baybay nin kalainan, bako sa daga nin
kagawian. Kinukugos kan saiyang ladawan asin tingog an tiempo nin marawit-dawit
asin matigsikon na pagkamoot, nagsulnop man analdaw sa pagsirang kan bulan,
mantang pano an langit nin rumarom nin uranon. Alagad, yaon siya duman sa
dagat-dagatang puso, makalayong bitoon. Bakong haloy na kita saiya natuod?
An padangaton pa
si Nora Aunor: duman masasayumahan nin banwa an pagsayuma kan estado.
Duman sana siya
orog na mararanga.
Viva, Nora, viva!
* Dios mabalos ki
Jose Mari Cuartero, taga-Lipa, Batangas, alagad maorag asin magayon na amigo
nin Kabikolan. Hararom an pinaghalean kan saiyang preguntas sa pagsurat ko
kaining piyesa, kaya halangkaw an natugdonan na panganoron.
An ensayong ini,
tinagba man sa pinakapadangat na tugang sa Yraga, Kristian Sendon Cordero.
Balaog mo baga an gabos na rakdag-hamot na ini!
No comments:
Post a Comment